80 jaar vrij zijn in Helmond
In 2024/2025 herdenken we dat Helmond tachtig jaar in vrijheid leeft. Een mijlpaal die ons herinnert aan de offers voor onze democratie en de verantwoordelijkheid om vrijheid te beschermen.
Met achttien leerlingen uit het mbo, vo en hbo werkten we aan het project ‘Tachtig jaar vrij zijn in Helmond’. Door ontmoetingen met mensen die oorlog hebben meegemaakt, hoorden zij aangrijpende levensverhalen over verlies, veerkracht en hoop. Voor de leerlingen werd het geen gewone schoolopdracht, maar een confrontatie met de realiteit van vrijheid – en wat het betekent als die vrijheid je wordt ontnomen.
Er zijn 22 verhalen opgetekend. Ze behoren tot het immaterieel erfgoed van Helmond. Deze verhalen verbinden ons met het verleden en inspireren ons om vrijheid te blijven waarderen.
Van politiek vluchteling tot participatiecoach
Nino Pipia is een politieke vluchteling uit Georgië. Ze is geboren in het zuidoosten van het land. In 2014 vluchtte ze samen met haar man en drie kinderen naar Nederland, een moeilijke maar noodzakelijke beslissing vanwege de politieke situatie in haar geboorteland. Georgië is het geboorteland van Nino. De hoofdstad Tbilisi beschrijft ze als een prachtige stad, vooral vanwege de natuur, zoals de bergen en het landschap. “Ik mis het echt,” zegt Nino. “Het is een heel mooi land met aardige mensen. Maar helaas kan ik niet alleen positieve verhalen vertellen. De regering heeft ons leven echt moeilijk gemaakt.” Een tijdje geleden waren er verkiezingen in Georgië, wat opnieuw spanningen met zich meebracht. “Die verkiezingen lieten me opnieuw beseffen waarom we ooit zijn gevlucht.” Nino’s familie wonen nog steeds in Georgië. Haar vader overleed vijf jaar geleden, en haar moeder pas kortgeleden, maar ze kon geen afscheid nemen. “Dat doet pijn,” vertelt ze.
Hoewel Nino graag terug zou willen keren naar Georgië, is dat momenteel niet mogelijk. “Als er iets verandert en er een nieuwe regering komt, zou ik meteen mijn koffer inpakken en gaan. Maar voor mijn kinderen ligt dat anders. Zij zijn echt Nederlanders geworden en spreken geen Georgisch meer, al begrijpen ze het wel.” Haar jongste dochter was zes maanden oud toen ze naar Nederland kwamen, en haar zoon van 19 begrijpt Georgisch, maar voelt zich meer thuis in Nederland. “Hij wil hier blijven, en dat begrijp ik helemaal.”
Nino werkte bij het Ministerie van Defensie en bij de NAVO. Haar man was Chief of General Staff bij Defensie en verantwoordelijk voor 3.000 soldaten. “Na de verkiezingen was hij niet langer veilig,” vertelt Nino. “Ik moest alles achterlaten: ons huis, mijn werk, vrienden en familie. Maar mijn man en kinderen waren belangrijker.” De vlucht kwam in een stroomversnelling na een dreigende situatie. “Ik kreeg een telefoontje dat mijn zoon in gevaar was. Dat was het moment waarop ik wist: we moeten nu gaan.” De reis naar Nederland was vol onzekerheden. “In het vliegtuig wist ik niet wat ons te wachten stond,” zegt Nino. “Maar het was het belangrijkste om mijn kinderen te beschermen. Het idee dat je alles achterlaat – je huis, je vrienden, je hele leven – is ontzettend zwaar. Maar ik had geen keuze.” Het gezin werd officieel geregistreerd als asielzoekers, maar woonde niet in een opvangcentrum. “We hadden meldplicht en moesten elke week naar verschillende AZC’s. Dat gevoel van onzekerheid is heel zwaar.”
Het gezin vestigde zich in Helmond, waar de kinderen direct naar school konden. “Ik ben heel dankbaar dat ze een stabiele schoolomgeving hadden,” zegt Nino. Haar kinderen gingen naar OBS Brandevoort en het Carolus Borromeus College. “Ik herinner me de eerste dag op het schoolplein nog goed. Het was zo stressvol. Maar toen kwam er een vrouw naar me toe die zei: ‘Jij bent nieuw in de wijk?’ Sindsdien zijn we vriendinnen. Zonder haar en andere vriendinnen was het veel zwaarder geweest.”
De scholen speelden een cruciale rol bij de stabiliteit van het gezin. “OBS Brandevoort gaf mijn kinderen een veilige plek om zich te ontwikkelen. De docenten waren altijd begripvol en betrokken.” Nino’s leven veranderde flink na tien jaar wachten op het verkrijgen van een verblijfsvergunning. “Daarvoor mochten we niet werken of studeren. Tien jaar lang konden we alleen maar afwachten. Nu heb ik eindelijk de kans om iets terug te geven aan de samenleving.” Ze voegt eraan toe: “Het moment dat we een huis kregen en de kinderen niet meer hoefden te verhuizen van de ene plek naar weer een andere plek, was een van de mooiste dagen van mijn leven.”
Tijdens de lange procedureperiode zat Nino niet stil. Ze zette zich in als vrijwilliger bij diverse organisaties, zorgde voor haar gezin en leerde Nederlands. “Het was moeilijk, maar ik wilde door. Vrijwilligerswerk gaf me een doel. Het hielp me om te blijven hopen en niet op te geven. Het gaf me ook de kans om nieuwe mensen te ontmoeten en mijn vaardigheden te ontwikkelen.” Na het behalen van haar verblijfsvergunning volgde Nino een NT2-traject bij Ter AA. “Dankzij de intensieve taallessen van mijn docenten verbeterde mijn taalniveau binnen twee maanden. Dat gaf me zoveel zelfvertrouwen.” Participatiecoach Marijke van Deursen bij Senzer zag potentie in haar en regelde een proefplaatsing als participatiecoach bij Senzer. “Ik dacht altijd dat mijn Nederlands niet goed genoeg was, maar mijn denkniveau maakte het verschil.
Na twee maanden proeftijd kreeg ik een contract. Nu help ik andere mensen. Het geeft me zoveel voldoening als ik zie dat ik echt iets kan betekenen.” Voor Nino betekent vrijheid ‘leven’. “Gewoon leven en doen wat je wilt. Dat kon ik pas na tien jaar. Nu voel ik me echt thuis in Nederland, dankzij de steun van mensen om me heen.” Ze is dankbaar voor de hulp die ze heeft gekregen en trots op wat ze heeft bereikt. “Ik ben blij dat ik nu anderen kan helpen en iets terug kan geven. Het is tijd om vooruit te kijken.” Haar verhaal is een inspirerend voorbeeld van moed, doorzettingsvermogen. En een verhaal over wat een ondersteunend netwerk voor je kan betekenen.
Nino sluit af:
“Elke dag dat ik werk bij Senzer en mijn klanten zie groeien, voel ik me bevoorrecht. Vrijheid is iets wat ik niet vanzelfsprekend neem, want ik weet hoe het voelt om het niet te hebben. Nu is het tijd om die vrijheid volledig te omarmen en te gebruiken om anderen te ondersteunen.”
Nino werkte bij het Ministerie van Defensie en bij de NAVO. Haar man was Chief of General Staff bij Defensie en verantwoordelijk voor 3.000 soldaten. “Na de verkiezingen was hij niet langer veilig,” vertelt Nino. “Ik moest alles achterlaten: ons huis, mijn werk, vrienden en familie. Maar mijn man en kinderen waren belangrijker.” De vlucht kwam in een stroomversnelling na een dreigende situatie. “Ik kreeg een telefoontje dat mijn zoon in gevaar was. Dat was het moment waarop ik wist: we moeten nu gaan.” De reis naar Nederland was vol onzekerheden. “In het vliegtuig wist ik niet wat ons te wachten stond,” zegt Nino. “Maar het was het belangrijkste om mijn kinderen te beschermen. Het idee dat je alles achterlaat – je huis, je vrienden, je hele leven – is ontzettend zwaar. Maar ik had geen keuze.” Het gezin werd officieel geregistreerd als asielzoekers, maar woonde niet in een opvangcentrum. “We hadden meldplicht en moesten elke week naar verschillende AZC’s. Dat gevoel van onzekerheid is heel zwaar.”
Het gezin vestigde zich in Helmond, waar de kinderen direct naar school konden. “Ik ben heel dankbaar dat ze een stabiele schoolomgeving hadden,” zegt Nino. Haar kinderen gingen naar OBS Brandevoort en het Carolus Borromeus College. “Ik herinner me de eerste dag op het schoolplein nog goed. Het was zo stressvol. Maar toen kwam er een vrouw naar me toe die zei: ‘Jij bent nieuw in de wijk?’ Sindsdien zijn we vriendinnen. Zonder haar en andere vriendinnen was het veel zwaarder geweest.”
De scholen speelden een cruciale rol bij de stabiliteit van het gezin. “OBS Brandevoort gaf mijn kinderen een veilige plek om zich te ontwikkelen. De docenten waren altijd begripvol en betrokken.” Nino’s leven veranderde flink na tien jaar wachten op het verkrijgen van een verblijfsvergunning. “Daarvoor mochten we niet werken of studeren. Tien jaar lang konden we alleen maar afwachten. Nu heb ik eindelijk de kans om iets terug te geven aan de samenleving.” Ze voegt eraan toe: “Het moment dat we een huis kregen en de kinderen niet meer hoefden te verhuizen van de ene plek naar weer een andere plek, was een van de mooiste dagen van mijn leven.”
Tijdens de lange procedureperiode zat Nino niet stil. Ze zette zich in als vrijwilliger bij diverse organisaties, zorgde voor haar gezin en leerde Nederlands. “Het was moeilijk, maar ik wilde door. Vrijwilligerswerk gaf me een doel. Het hielp me om te blijven hopen en niet op te geven. Het gaf me ook de kans om nieuwe mensen te ontmoeten en mijn vaardigheden te ontwikkelen.” Na het behalen van haar verblijfsvergunning volgde Nino een NT2-traject bij Ter AA. “Dankzij de intensieve taallessen van mijn docenten verbeterde mijn taalniveau binnen twee maanden. Dat gaf me zoveel zelfvertrouwen.” Participatiecoach Marijke van Deursen bij Senzer zag potentie in haar en regelde een proefplaatsing als participatiecoach bij Senzer. “Ik dacht altijd dat mijn Nederlands niet goed genoeg was, maar mijn denkniveau maakte het verschil.
Na twee maanden proeftijd kreeg ik een contract. Nu help ik andere mensen. Het geeft me zoveel voldoening als ik zie dat ik echt iets kan betekenen.” Voor Nino betekent vrijheid ‘leven’. “Gewoon leven en doen wat je wilt. Dat kon ik pas na tien jaar. Nu voel ik me echt thuis in Nederland, dankzij de steun van mensen om me heen.” Ze is dankbaar voor de hulp die ze heeft gekregen en trots op wat ze heeft bereikt. “Ik ben blij dat ik nu anderen kan helpen en iets terug kan geven. Het is tijd om vooruit te kijken.” Haar verhaal is een inspirerend voorbeeld van moed, doorzettingsvermogen. En een verhaal over wat een ondersteunend netwerk voor je kan betekenen.
Nino sluit af:
“Elke dag dat ik werk bij Senzer en mijn klanten zie groeien, voel ik me bevoorrecht. Vrijheid is iets wat ik niet vanzelfsprekend neem, want ik weet hoe het voelt om het niet te hebben. Nu is het tijd om die vrijheid volledig te omarmen en te gebruiken om anderen te ondersteunen.”